بازاریابی موبایلی
بازاریابی به وسیله موبایل از بسیاری از رسانه های پیشین شخصی تر و خصوصی تر است زیرا وسایل بی سیم همیشه و در همه مکان ها همراه فرد هستند و فرد به شکل متناوب از آنها استفاده می کند ازطرفی این تجهیزات تنها به یک نفر تعلق دارند بنابراین پیام های بازرگانی در همان حال که به شکل مشخص یک کاربر مجزا راهدف قرار می دهند به برای مجموعه بزرگی از مشترکین ارسال می شوند تنوع موجود درمدل تبلیغات بدون سیم و استقبال صاحبان مشاغل مختلف و البته پیش آز آن ها سازمان های دولتی به افزایش محتوای پیام ها و رضایت مشترکان انجامیده است .

تبلیغات بدون سیم انواعی دارند می توان آن ها در دو گروه کلی جای داد که عبارتند از :
الف - تبلیغات زمینه ای یا متنی
ب - آگهی نیازمند مجوز
تبلیغات زمینه ای یا متنی
این نوع تبلیغات شامل پیام های بازاریابی است که روز صفحه موبایل ظاهر می شود ، غالبا برای مشترک رایگان بوده و بسیار شبیه تبلیغات اینترنتی هستند .در هنگام دریافت چنین پیام هایی مشترک می تواند به ان پاسخ داده یا به آن توجهی نشان ندهد .
در شکل دیگری از این تبلیغات بازاریاب می تواند با حمایت مالی از شرکت های سازنده بازی از قرارگرفتن نام تجاری شرکتشان در این سرگرمی و یادآوری نام شرکت برای هربار که مشترک از بازی استفاده می کند اطمینان پیدا کند و بدین ترنیب رضایتش جلب شود .
و اما در آخرین نوع بازاریاب می تواند به مصرف کننده پیشنهاد دهد که شانس خود را برای انتخاب صدای زنگ از آهنگ های پیشنهادی شرکت انتخاب کند .
آگهی نیازمند مجوز
این نوع از تبلیغات شامل پیام های بازاریابی است که از طرف شرکت ها برای دستگاه تلفن مشترک ارسال می شوند و عموما نتیجه آن یک بوق هشدار یا پیام تصویری روز دستگاه مشترک است که پاسخ فوری وی را خواهان است .پیام مذکور حاوی یک پیام تبلیغاتی و یک زیمنه متنی (وضعیت آب و هوا ، اطلاعات پرواز یا قیمت سهام وغیره ) است این مدل بهترین مدل اجرایی برای شرایط انتخابی است ؛ شرایطی که در آن مشترک با ثبت نام خود به شرکت ها اجازه ارسال این تبلیغات را می دهد و در مقابل به مشترک اجازه کنترل ( مانند زمان مجاز برای ارسال ، مکان های مجاز ارسال و غیره ) داده می شود .
¶¶¶مزایای تجارت بی سیم
این شیوه جدید کسب و کار مزایا و کاربردهای متعددی به همراه دارد که آن ها را می توان به دسته تقسیم کرد :
1 – کاربردهای ارتباطی شامل :
Ãسرویس پست الکترونیکی (E-mail)
à سرویس پیام کوتاه (SMS)
Ãسرویس پیام رسانی سریع و دیدن افراد برخط از طریق تلفن همراه) Mobile Internet Messag)
à گفتگوی متنی از طریق موبایل (Mobile Chat)
2- کاربردهای فردی شامل :
à خدمات مالی (بانکداری بی سیم ، پرداخت قبض ، پرداخت حقوق بی سیم )
à خرید بی سیم (خرید بلیط ، رزروهتل ، خرید و ارسال کارت پستال و غیره )
à تبلیغات از طریق شبکه بی سیم
à مدیریت اطلاعات بی سیم (دریافت انواع اخبار مسافرتی ، تفریحی و ورزشی بر روی گوشی مثلا دریافت نتایج مسابقات لیگ برتر)
à سرگرمی های بی سیم (بازی ، موسیقی و فیلم )
3- کاربردهای کسب و کار
à ارسال وظایف از طریق ارتباط سیار
à مدیریت ارتباط با مشتری
à به روز نگه داشتن پرسنل فروش
علاوه برموارد مذکورمزایا و کاربردهای دیگری نیز می توان برشمرد
به علت مشکلات فراوانی که درزمینه استفاده از تکنولوژی موبایل در ایران وجود دارد پیاده سازی مدل بازاریابی به وسیله موبایل در ایران چندان امکان پذیر نیست به ویژه که مردم نیز اعتماد چندانی به انجام خصوصا فعالیت های مرتبط با اموراداری و مالی از طریق فضای مجازی (اینترنت ، موبایل ) ندارند .
آمارها نیز بیانگرآن است که میزان استفاده ازخدمات الکترونیکی دولت به عنوان اولین نهادی که به شکل جدی به استفاده ازمزایای سیستم تلفن همراه روی آورده بسیار ناچیز است .
بایستی توجه داشت که ضریب نفوذ موبایل در ایران تقریبا 50درصد است (حدود 32میلیون مشترک تلفن همراه)اما آمارهای اعلام شده در رابطه با استقبال مردم ازخدمات فضای مجازی (در اینجا کاربرد موبایل در انجام امور مالی ،اداری وغیره )با توجه به ضریب نفوذ موبایل در ایران بسیار ناچیز است .
این در حالی است که درآمریکا بازاریابی موبایلی در سال گذشته میلادی برای اپراتورها 708 میلیون دلار درپی داشته است در فصل سوم سال جاری میلادی نیز 104 میلیون آمریکایی از طریق تلفن همراه خود از تبلیغات استفاده کرده اند. )سایت P30world)
همچنین به نقل از سایت "سلولارنیوز"،در فاصله ماه های جولای تا سپتامبر (تیر تا مهر) از هر10 آمریکایی چهار نفرازتبلیغات موبایلی استفاده کرده اند و این برای اولین بار است که در آمریکا طی یک دوره سه ماهه تعداد مشاهده کنندگان تبلیغات موبایلی به بیش از 100 میلیون نفر رسیده است.
علاوه بر این تبلیغات موبایلی در طول نه ماه گذشته حدود 33 درصد رشد داشته است در حالی که استفاده از تلفن همراه در آمریکا تنها با شش درصد رشد همراه بوده است که این نشان دهنده سرمایه گذاری های کلان در زمینه سرویس های تبلیغات موبایلی است.
البته در مقایسه ای منطقی تر بایستی به این نکته نیز توجه داشت که تعداد کاربران تلفن همراه در آمریکا 255میلیون و 400هزار نفر و ضریب نفوذ تلفن همراه در این کشور 84.06درصد اعلام شده است.
علاوه بر این در این کشور 18اپراتور تلفن همراه فعال وجود دارد. در حالی در ایران تعداد اپراتورهای موجور به عدد 5 نیز نمی رسد. (سایت مبنا
شاید مقایسه شرایط تکنولوژیکی ایران با کشوری مانند امریکا منطقی به نظر نرسد اما در فاصله ای نزدیکتر به سراغ یکی از کشورهای آفریقایی به عنوان مثال آفریقای جنوبی می روی که در وضعیتی قرار دارد که قیاس وضعیت ایران با آن شاید مناسب تر به نظررسد ؛
دانشگاه UCT در آفریقای جنوبی اعلام کرده که با توجه به رشد چشمگیر صنعت تلفن همراه و افزایش روز افزون کاربران دوره های آموزش بازاریابی موبایلی برای دانشجویان این دانشگاه ارایه خواهد شد .این دوره برای یادگیری بازاریابی موبایلی و راهنمایی آنها در توسعه استراتژی های ارتباطی طراحی شده است.
البته نگاهی به آمار مربوط به میزان جمعیت و تعداد مشترکین تلفن همراه در این کشور نیز بسیار جالب توجه خواهد بود ؛ آفریقای جنوبی 7/38 میلیون کاربر تلفن همراه دارد و ضریب نفوذ آن حدود 86درصد می باشد(حدود دو درصد بیشتر از امریکا) و سه اپراتور ووداکام ،MTNوCellc به کاربران این کشور خدمات ارایه می دهند.(سایت مبنا : 1387)
در زیر به برخی از مشکلات موجود در این زمینه اشاره خواهد شد :
Ãفقدان و ضعف زیرساخت های فنی و تکنولوژیکی
à عدم تعریف استراتژی بازاریابی توسط شرکت ها
à نوپابودن آژانس های تبلیغاتی و امکانات محدود آن ها
à عدم توجه به بازاریابی به عنوان یکی از ارکان موفقیت در تجارت شرکت های ایرانی
à عدم امکان ارسال پیام های چند رسانه ای (ترکیب متن و گرافیک و تصویر) در ایران
à عدم توانایی تمام گوشی های تلفن همراه در دریافت تصاویر
à عدم کفایت سایر سیستم های بانکداری الکترونیکی ، پرداخت های الکترونیکی ، اینترنت سیار
Ãعدم مشارکت شرکت های خصوصی در این زمینه
منبع
فرجی ( م) و علی کاظمی نیا (1385) ، تکاپو(نشریه مرکز کارآفرینی) ، سال دوم ، شماره سوم صص3-2
http://www.iranmobilenews.ir/NewsText.aspx?id=87081446592453